Het Manhattan Project, de geheime Amerikaanse missie om een atoombom te maken, werd in 1942 opgezet na waarschuwingen dat de nazi's aan een atoombom werkten. Alleen door hen voor te zijn kon de Duitse overwinning worden verijdeld. In mei 1945, nog voor de eerste bom gereed was, capituleerden de nazi's, maar hun bondgenoot Japan niet. Een geallieerde legermacht ging scheep om in Azië de strijd te beslechten. De Amerikaanse president Truman dreigde de Japanners met een nieuw wapen. Toen een reactie uitbleef voerden de Amerikanen op Hiroshima de eerste atoomaanval uit. Drie dagen later werd Nagasaki getroffen. Circa tweehonderdvijftigduizend slachtoffers vielen er. De Japanners capituleerden; de Tweede Wereldoorlog was ten einde.
foto Marco Borggreve
De een ziet kernwapens als bedreiging, de ander juist als ultieme bescherming. In een tijd dat er oorlog is in Europa, de mondiale spanningen oplopen en steeds meer regimes een eigen 'rode knop' hebben, komt de angst voor de totale verwoesting weer boven. Het Utrechtsch Studenten Concert kiest voor zijn 200e verjaardag een uiterst actueel werk: Doctor Atomic, een opera over de creatie van de atoombom en de menselijke worstelingen die daarmee gepaard zijn gegaan. Gelijktijdig kunnen we de opera zien als een mythische vertelling over de menselijke creativiteit en haar schaduwzijde.
Thijl
Concept Doctor Atomic
Vaak is het moeilijk te geloven dat creativiteit een product is van ons eigen brein. We ervaren haar als een mythische kracht waarover we geen zeggenschap hebben. Het creatieve proces is eigenzinnig. Op een gegeven moment groeit je geesteskind uit tot een zelfstandig wezen. Je blijft achter, hopend dat alles goed komt.
Om te overleven moet je tegenkrachten kunnen trotseren. Ook daarvoor zetten wij onze creativiteit in. Wij bedenken oplossingen. Maar veel van die oplossingen plaatsen ons voor nieuwe problemen. Creativiteit is niet altijd onschuldig. Zij helpt ons te winnen, vaak ten koste van anderen. Bij oorlogsvoering is creativiteit ons meest geduchte wapen.
verkozen tot
Opera van het jaar 2023